Fransızca kökenli kelime olan redaksiyon, Türk Dil Kurumu’nca “Yazılmış bir metin üzerinde gereken düzeltmeleri yaparak yazıyı yayıma hazır duruma getirme” biçiminde tanımlanmaktadır. Henüz yayımlanmamış bir metnin dil bilgisi kurallarına uygunluğunun sağlanması ve gerekli olan düzeltmelerin yapılarak yayıma hazır bir hale getirilmesine redaksiyon adı verilmektedir. Redaksiyon işlemi için ilk olarak metnin hazır olması gerekmektedir. Peki redaksiyon nedir? Redaksiyon yayın üretme değil hazırlanmış olan metnin düzeltilmesi işlemidir.
Redaksiyon, bir eserin dil bilgisi, imla ve yazım kurallarına uygun olup/olmadığının titizce kontrol edilerek gözden geçirilmesi ve metinlerin denetlenerek varsa cümlelerde anlamı bozan unsurların tespit edilmesi, anlam bütünlüğünü bozmadan gereken değişikliklerin yapılması ile metne müdahalede bulunma işlemidir.
Redaktör kimdir?
Redaktör, yazılı metinlerin redaksiyon işlemini yaparak onları titizce yayıma hazırlayan kişiye denir. Metinlerdeki eksikleri, fazlalıkları ve hataları bularak gereken düzeltmeleri yapmaktadır. Büyük bir emek sarf edilerek meydana getirilmiş olan kitap, dergi, çeviri, makale, proje, tez vb. eser ve metinlerin tamamlandıktan sonra dil kurallarına uygunluğu, akıcı bir anlatım kazandırılması ve gerekli formatta yazılması için alanında uzmanlaşmış olan bir redaktör tarafından son kontrollerinin yapılması zaman zaman gözden kaçırılan önemli bir konudur. Redaktörün alanında uzmanlaşmış olması ise hassas bir konudur çünkü alanında uzman olmayan bir redaktör metni anlayamaz ve onu düzeltmekte oldukça güçlük çeker. Bu sebeple metninizi redaksiyon edecek olan redaktör gerekli eğitimleri almış, dil bilgisi ve anlam bütünlüğü konusunda uzman olmalı ayrıca konuya iyi bir şekilde hâkim olmalıdır.
Redaksiyon işlemi nasıl yapılır?
Redaksiyon bir metnin yazıldıktan sonra gereken tüm dil bilgisi eksiklerinin giderilerek yazının en doğru haline getirilmesiydi. Peki Redaksiyon işlemi nasıl yapılır? Bu işlemde ilk olarak metinlerde olan yazım yanlışları ve imla hataları düzeltilmelidir. Daha sonra ise metinde bulunan gereksiz ve fazla kullanılan sözcükler çıkararak yazıdaki bilgilerin doğruluğu da kontrol edilmelidir. Yapılan anlatım bozukluklarını ve mantık hatalarını da düzelterek metne akıcılık katan redaktör, metinlerin düzeltilerek tamamen hatasız bir şekilde yayımlanmasına çalışmaktadır. Redaksiyon işinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise redaksiyonu yapacak kişinin düzelteceği metinle ilgili uzmanlığa sahip olmasıdır.
İster yoğun bilgi veya merak deposu olan kitaplar, ister uzun uğraşlar ile ortaya konan makale veya tez tarzındaki akademik eserler, isterse yabancı dillerden dilimize çevrilen bir çeviri metni, isterse de çok büyük bir ciddiyet ile hazırlanan şirket raporları veya faaliyet planları olsun; meydana getirilen tüm eserlerin basımından önce bir redaksiyon işlemine ihtiyacı vardır. Kısacası hazırlanmış olan metnin, dil bilgisi kurallarına uygunluğunun kontrol edilmesi ve akıcı bir Türkçeye kavuşabilmesi için alanında deneyimli bir redaktörün kontrolünden geçmesi kesinlikle çok önemlidir.
Çeviri eserlerde redaksiyonun önemi
Ne kadar iyi bir yazar ya da iyi bir çevirmen olursanız olun, dile ne kadar hakim olursanız olun her insan mutlaka hata yapar. Üstelik kişinin kendi yaptığı hatayı fark etmesi her zaman oldukça zor olur ve biraz zaman alır. Bu sebeple çeviri işinde mutlaka yazardan başka bir gözün de yer alması gerekir. Bu kişi de redaktördür. Bu nedenle eğer bireysel olarak çalışan bir çevirmen iseniz size tavsiyemiz çevirilerinizin redaksiyonu için alanında uzman bir redaktör ile anlaşmanız olacaktır. Redaksiyon nedir ? sorusu her zaman sorulması ve gerekli tüm düzenlemeler yapılarak metin kusursuz bir hale getirilmelidir.